Satın alma gücü paritesi olarak da bilinen SAGP, ülkelerin satın alma güçlerini karşılaştırmak için kullanılan bir parametredir. Alışılmış para birimlerinden farklı olan SAGP doları, her ülke için farklı seviyelerde olabilmektedir.
Gayri safi yurtiçi hasıla veya kişi başına düşen gelirle ilgili araştırmalar yapıldığında karşılaşılan SAGP doları, ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını ortadan kaldırarak karşılaştırmalar yapmayı hedefler. Böylece insanların satın alma güçlerinin, farklı ülkelere göre ne durumda olduğu gösterilir.
Yazımızın devamında SAGP doları nedir, SAGP doları kaç para, SAGP sıralamasında Türkiye nerede sorularının detaylı yanıtlarını bulabilirsiniz.
SAGP Doları Nedir?
Satın alma gücü paritesi veya kısaltılmış haliyle SAGP; ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını ortadan kaldırarak, ülkelere ait para birimlerini eşitleyen bir değişim oranıdır. Bu parite, kişilerin kendi ülkelerinde harcama yaptıklarını varsayar.
SAGP ile ilgili çalışmalar çok eski yıllara uzanmaktadır. Birçok bilim insanı, söz konusu pariteyi ortaya koymak için farklı çalışmalar yapmıştır. Günümüzde kullanılan yöntem ilk defa 1958 yılında ortaya atılmış, 1970 yılında ise geliştirilmiştir.
SAGP Doları Kaç Para?
Esasen SAGP doları şeklinde bir para birimi bulunmaz. Dolayısıyla 1 SAGP doları kaç TL şeklindeki sorular da anlamsızdır. Söz konusu parite, ülkelerdeki satın alma gücünü karşılaştırır ve her ülke için farklı değerde olur.
SAGP, bir orandır. Bu oran, iki ülkenin para birimlerinin satın alma güçlerinin oranlanması şeklindedir. İlgili oranın birimi ise kıyaslama yapılan ülkelerin para birimlerinin oranı şeklindedir.
Bütün ülkeler arasında bir kıyaslama yapılabilmesi için SAGP, dolar cinsinden ölçülür ve hesaplanan değere göre sıralanır. Yapılan sıralama, ülke ekonomilerine ilişkin önemli bir veri olarak kabul edilir.
Türkiye Satın Alma Gücü Paritesi 2023
Türkiye satın alma gücü paritesi, her yıl hesaplanmakta ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır. 2021 yılı için yapılan hesaplamaya göre Türkiye satın alma gücü paritesi 2.943’tür. Aynı değer 2015 yılında 2.023 seviyesindeydi.
Türkiye SAGP seviyesinin 2015 yılından 2021 yılına kadar ciddi anlamda arttığı fark edilmektedir. İlk bakışta söz konusu artış olumlu olarak görülebilir. Fakat SAGP, klasik anlamdaki finansal verilerden daha farklı bir yapıya sahiptir. SAGP seviyesi, ülkelerin para birimleri ile yakından ilgilidir.
Bir ülkenin para birimi dış piyasada, iç piyasaya göre daha fazla düştüğünde, o ülkenin SAGP değeri yükselir. Türkiye SAGP seviyesinin artması bu şekilde yorumlanmaktadır.
Bir ülkenin para birimi iç piyasada, dış piyasaya göre daha fazla düşüyorsa, o ülkenin SAGP değeri düşer veya büyüme oranı artar. Bahsedilen duruma örnek olarak İran gösterilebilir.
SAGP Sıralaması
SAGP sıralaması, her yıl açıklanır ve ülkelerin satın alma gücü pariteleri kıyaslanır. Söz konusu verilerin klasik anlamdaki finansal verilerden daha farklı yapıda olduğunu ve yorumlanmasının daha farklı yapıldığını tekrar hatırlatırız. 2023 yılında açıklanan SAGP sıralaması verileri şu şekildedir:
Sıralama Ülke Adı 2023 SAGP GSYH
1 Çin 27.206
2 ABD 22.998
3 Hindistan 10.219
4 Japonya 5.615
5 Almanya 4.857
11 Türkiye 2.943
15 Kanada 2.025
Söz konusu sıralamadan da anlaşılacağı üzere SAGP sıralaması, ülkelerin refah seviyelerini direkt olarak göstermemektedir.
